Βλέπε, άκου, μη μιλάς - μη μασάς

Το πρώτο που μαθαίνει ο νεοσύλλεκτος στις ένοπλες δυνάμεις είναι η άσκηση στην αυτοπειθαρχία. Η θητεία – για την πλειονότητα των υπηρετούντων – είναι κρίση και διαρκής αντιμετώπιση προκλήσεων σε περιβάλλον ανισότητας, αναξιοκρατίας, εικονικής ιεραρχίας, όπου επικρατεί ο ισχυρός, ο κόλακας, ο καιροσκόπος. Η εκμετάλλευση του άλλου ταυτίζεται με το συμφέρον ορισμένων, που περιμένουν την αδυναμία των πρόσφορων θυμάτων. Εκείνος που παραπονείται, γκρινιάζει, βαρυγκομά, θα βρεθεί χωρίς φοριαμό, με έξτρα αγγαρεία, χειρότερες υπηρεσίες, λιγότερες εξόδους και συντομότερη άδεια.

Υπό τέτοιες συνθήκες, η προτροπή «βλέπε, άκου, μη μιλάς» περικλείει σοφία. Ως μη αγγελικός, ο κόσμος σπάνια επιφυλάσσει τον αδέκαστο εκείνο διοικητή, που θα αγρυπνεί για την αγαστή ευποιία των ανδρών του. Ο ίδιος ο στρατευμένος οφείλει να φυλάσσει τα νώτα του. Ο στρατός είναι σαν τον καπιταλισμό της ξέφραγης αγοράς. Για να κερδίσει ένας, πρέπει να χάσει κάποιος άλλος. Και κάθε απώλεια ξεκινά από την ώρα που το υποκείμενο δείχνει σημάδια κόπωσης, αμφιβολίας, αναποφασιστικότητας. Τα όρνεα θα πέσουν τότε επάνω του για να σπαράξουν την ενέργεια, τους πόρους και τα δικαιώματά του. Κερδισμένος στο παίγνιο της θητείας βγαίνει εκείνος που συναισθάνεται πως δεν ορίζει τους κανόνες του παιγνιδιού, όμως ξέρει την κρίσιμη ώρα να κόβει το βήχα στα λαμόγια. Εδώ απαιτείται και το «μη μασάς».

Στο προκείμενο, είναι προφανές ότι τα μέλη της ελίτ που επωμίζονται τη διακυβέρνηση του τόπου δεν κατέχουν βιωματικά τη στυγνή αυτή αλήθεια. Βέβαια, αυτό δεν οφείλεται στο γεγονός πως οι αρκετοί δεν έχουν πάει στρατό, ή έχουν θητεύσει διακοπάροντας λόγω κομματικής εύνοιας και οικογενειοκρατικής παράδοσης. Όμως η διαπίστωση ισχύει πιεστική, ότι άνθρωποι που δεν έχουν κληθεί να διαχειριστούν τον εαυτό τους χωρίς μηχανισμούς υποστήριξης σε κάθε τους βήμα, ίσως να μην είναι οι πλέον κατάλληλοι διαχειριστές του κοινού μας ριζικού. Κι η κατά κανόνα παρουσία τέτοιων προσωπικοτήτων στα κοντρόλ της χώρας σημαίνει αδυναμία δημοκρατίας.

Σε περίοδο κρίσιμη, καθώς, ως έχουν δηλώσει κυβερνητικά χείλη, βρισκόμαστε σε «εμπόλεμη κατάσταση», έχουμε ανάγκη άνακτες-πολεμιστές. Με εμπεδωμένη τη γεύση πειθαρχίας, καρτερικότητας, υπομονής, στρατηγικής. Με εκ των πραγμάτων αίσθηση του τί εστί «κόκκινη γραμμή». Η αγαθή πρόθεση δεν αρκεί. Χρειαζόμαστε κυβερνήτες που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα χωρίς να διατυμπανίζουν τον κάθε τους προβληματισμό. Που γνωρίζουν πως εμπιστεύεται κανείς μόνο φίλους λιγοστούς. Που ξέρουν να κρατούν το χαλινό του κουμάντου. Διότι έχουν ζήσει τους κανόνες επιβίωσης και εμπλοκής. Και μπορούν, εφόσον πρέπει, να ξεμπροστιάσουν ιεραρχίες και στρατηγούς για το δίκιο και την αξιοπρέπεια – τους τιμιότερους, δηλαδή, δείκτες ελευθερίας του ανθρώπινου όντος.