Τετάρτη 15 Σεπτεμβρίου 2010

(Beware of Greeks Bearing Bonds)

Aπόδοση επιλογών από το εκτενέστατο ρεπορτάζ-αφιέρωμα του Michael Lewis και του VANITY FAIR στην ελληνική εκδοχή της κρίσης



Φοβού τους Έλληνες και ομόλογα φέροντες

Το τσουνάμι του φθηνού χρήματος, από το 2002 μέχρι το 2007, … έδωσε σε ολόκληρες κοινωνίες τη δυνατότητα να αποκαλύψουν κρυφές πτυχές του χαρακτήρα τους... Οι Αμερικανοί ήθελαν πανάκριβα υπερμεγέθη σπίτια και να επιτρέπεται στον ισχυρό να εκμεταλλεύεται τον αδύναμο. Οι Ισλανδοί θέλησαν να σταματήσουν να ψαρεύουν και να γίνουν επενδυτικοί τραπεζίτες, επιτρέποντας στα πρωτεύοντα αρσενικά τους να αποκαλύψουν μια κρυμμένη μεγαλομανία. Οι Γερμανοί ήθελαν να γίνουν πιο Γερμανοί. Οι Ιρλανδοί να σταματήσουν να είναι Ιρλανδοί. Καμία αντίδραση δεν αποδείχθηκε παράξενη όσο η Ελληνική.

...

Οι Έλληνες θέλησαν να μετατρέψουν το κράτος τους σε ένα μεγάλο παιχνίδι που μοιράζει φανταστικά ποσά και να δώσουν σε όσο το δυνατόν περισσότερους πολίτες τη δυνατότητα να λάβουν μέρος σ’αυτό. … Μόνο την τελευταία δεκαετία, ο μέσος μισθός του Έλληνα δημοσίου υπαλλήλου διπλασιάστηκε –χωρίς να συνυπολογίζονται οι δωροδοκίες. Ο μέσος μισθός ενός κρατικού υπαλλήλου είναι σχεδόν τριπλάσιος από εκείνον του ιδιωτικού τομέα. … Στο σημείο αυτό, το κράτος ξεκινά να φτυαρίζει γενναιόδωρες συντάξεις, συχνά από την ηλικία των 50 ή 55, ενώ 600 επαγγέλματα κατάφεραν να χαρακτηριστούν «βαρέα»: κομμωτές, σερβιτόροι, μουσικοί κτλ … Εκεί που σταματά η κλοπή ξεκινά η σπατάλη και το αντίστροφο. Η μία αποκρύπτει και επιτρέπει την άλλη. … Όσοι απευθύνονται στο δημόσιο σύστημα υγείας ξέρουν ότι ίσως χρειαστεί να λαδώσουν τους γιατρούς για να τύχουν φροντίδας. … Υπουργοί που πέρασαν μια ζωή ως δημόσιοι λειτουργοί καταλήγουν να έχουν επαύλεις εκατομμυρίων και δυο-τρία εξοχικά.

...

Περιέργως, το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν ευθύνεται για όλα αυτά. Οι νωθροί, παραδοσιακοί Έλληνες τραπεζίτες ίσως ήταν οι μόνοι στην Ευρώπη που δεν αγόρασαν αμερικανικά τοξικά ομόλογα, ούτε έδωσαν στους εαυτούς τους εξωφρενικές απολαβές. Το μεγαλύτερο πρόβλημα των τραπεζώ είναι ότι δάνεισαν σχεδόν 30 δις στην ελληνική κυβέρνηση – όπου φαγώθηκαν ή σπαταλήθηκαν. Στην Ελλάδα, δεν βύθισαν οι τράπεζες το κράτος. Το κράτος βύθισε τις τράπεζες.

...

Στη σκοτεινή, στενή είσοδο του Υπουργείου Οικονομικών φρουροί σε ελέγχουν χωρίς να ερευνούν γιατί ενεργοποίησες τον ανιχνευτή μεταλλικών αντικειμένων. Στην αίθουσα αναμονής του υπουργού έξι κυρίες, ολες όρθιες, οργανώνουν το πρόγραμμά του. Δείχνουν βιαστικές και κουρασμένες. Και πάλι, ο υπουργός αργεί. Το μέρος γενικά φαίνεται να έχει περάσει τις εποχές της δόξας του, που δεν θα ήταν και τόσο λαμπερές ούτως ή άλλως. Τα έπιπλα είναι φθαρμένα, το δάπεδο από λινόλεουμ. Είναι εκπληκτικό, το πόσοι άνθρωποι εργάζονται εδώ. Ο υπουργός κ. Παπακωνσταντίνου (“μπορείς να με λες απλά George”)πέρασε από το NYU και το LSE τη δεκαετία του ’80, ύστερα 10 χρόνια στο Παρίσι εργαζόμενος στον ΟΟΣΑ. Είναι φιλικός, ανοιχτός άνθρωπος, με καθαρό πρόσωπο και φρεσκοξυρισμένος. Όπως πολλά ανώτερα στελέχη της νέας κυβέρνησης, μοιάζει λιγότερο Έλληνας και περισσότερο Αγγλο… - βασικά, Αμερικανός.

...

Θα χρεωκοπήσει η Ελλάδα; Μια σχολή σκέψης λέει ότι δεν έχει επιλογή. Τα φορολογικά μέτρα της κυβέρνησης και τα μέτρα … θα αναγκάσουν ό,τι απέμεινε από τις παραγωγικές δυνάμεις της οικονομίας να εγκαταλείψει τη χώρα. Αλλά υπάρχει ένα δεύτερο, πιο ενδιαφέρον ερώτημα. … Ακόμα κι αν το να ξεπληρώσουν τα χρέη τους, να ζήσουν σύμφωνα με τις δυνατοτητές τους και να επιστρέψουν σε ένα καλό επίπεδο εντός της ΕΕ είναι τεχνικά εφικτό, έχουν αυτοί οι άνθρωποι τα εσωτερικά αποθέματα για να το κατορθώσουν; Μήπως έχουν πια χάσει την ικανότητά τους να συνδέονται με οτιδήποτε δεν αποτελεί μέρος του μικρόκοσμού τους και δεν νιώθουν καν την υποχρέωση να προσπαθήσουν;

...

Ενδεχόμενη Ελληνική χρεωκοπία θα ισοδυναμούσε με τρέλα: Οι τράπεζες θα πτώχευαν αυτόματα, η χώρα δεν θα μπορούσε να εισάγει ούτε τα βασικά (όπως πετρέλαιο) και η τιμωρία θα ήταν χρόνια εξαντλητικών επιτοκίων μέχρι – αν ποτέ συνέβαινε – η Ελλάδα να ξαναγίνει δεκτή στις αγορές. Όμως ο τόπος έχει σταματήσει να λειτουργεί ως συλλογικότητα. Συμπεριφέρεται σαν ένα σύνολο εξατομικευμένων σωματιδίων, που το καθένα επιδιώκει το συμφέρον του σε βάρος του κοινού καλού. Δίχως αμφιβολία, η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προσπαθήσει, τουλάχιστον, να ανασυστήσει το κράτος ως κοινωνία πολιτών. Το ερώτημα είναι: Μπορεί κάτι τέτοιο, άπαξ και χαθεί, να δημιουργηθεί ξανά;

(tradutore-traditore KM)

Πέμπτη 13 Μαΐου 2010

Ο μεγάλος τιμονιέρης αδελφός


Ένα από τα προβλήματα με τον λόγο των ΜΜΕ είναι η εμμονή των ρεπόρτερ με τα επίθετα. Το έγκλημα είναι έγκλημα. Το φρικιαστικό και το ανατριχιαστικό, όπως και το αποτρόπαιο, είναι άποψή σου, φιλαράκο. Διαβάζω τις περισσότερες ενημερωτικές ιστοσελίδες – και πάμπολλα ιστολόγια – με αηδία. Είναι που είναι δεδομένο ότι τα μέσα εξυπηρετούν συμφέροντα, έχεις και τους ημιμαθείς που την είδαν Γκέτε. Οι τρεις νεκροί με πίκραναν. Τα ρεπορτάζ για τους συνανθρώπους που πέθαναν από ασφυξία (δεν «κάηκαν», ηλίθιοι) με αποτέλειωσαν. Ρεπορτάζ, δε, κατόπιν εορτής, διότι ο Τύπος στην Ελλάδα αδυνατεί να κατανοήσει το αυτονόητο, ότι δηλαδή καθήκον του υποτιθέμενου λειτουργήματος είναι να καλύπτει κινητοποιήσεις και να απεργεί άλλη μέρα. Αλλά είπαμε, ΜΜΕ και συμφέροντα.

Κι οι τώρα τρώνε. Λιγάκι, εδώ κι εκεί, αλλά τρώνε. Συνήθως, τους δίνουν κι εκείνων ένα κατιτί από τα συμβόλαια για τις κρατικές δαπάνες και προμήθειες. Το κράτος λειτουργεί, άλλωστε. Η χώρα δεν θα πτωχεύσει. Επίσης, δεν θα χρειαζόταν στήριξη. Και, τέλος πάντων, στη στήριξη δεν θα αναμειγνυόταν το ΔΝΤ. Ούτε θα χρειάζονταν πρόσθετα μέτρα. Ρητά και κατηγορηματικά. Διότι ο fit GAP διευθύνει μαγαζί με πρόσωπο. Ξέρει τι κάνει. Αλήθεια. Κι ο Forest Gump ήξερε τι έκανε. Προσηλωνόταν κι εκείνος στο εκάστοτε εγχείρημα. Και έτρεχε. Επίσης τριγύρω ολούθε είχε κάμερες. Ένα και το αυτό με το Γιώργο. Που σύσσωμος, σχεδόν, ο Τύπος τον γλείφει. Ή, έστω, τον στηρίζει. Πώς αλλιώς να δικαιολογήσεις, ότι οι εφημεριδάδες συνάδελφοι ξέχασαν τους κανόνες των εισαγωγικών. Ο πρωθυπουργός στη Βουλή δεν είπε «αν θέλετε να αμφισβητήσετε την γλωσσική μου ικανότητα, κάντε το» - όπως διαβάσαμε. Είπε «κάντε τη», όπως είδαμε μόνο live. Αλλά και αυτό ίσως είναι ανεκτό. Η χώρα είναι σε πόλεμο. Η κυβέρνηση διεξάγει μιαν αληθινή επανάσταση. Ο Παπανδρέου, όπως ο Λένιν, ή ο Μάο, είναι ο ηγέτης της σωτηρίας που τα μέσα οφείλουν να προστατεύουν και να παρακινούν.

Ο Μάο Τσε Τουνγκ έπαιρνε τα μπάνια του στον Κίτρινο ποταμό. Εδώ έχουμε κανό. Θα μου πεις, να σαπίσει σαν τον μπούλη; Να μη γυμναστεί το παλικάρι; Ας γυμναστεί. Να δίνει το παράδειγμα και στην αστυνομία, που, επί τη ευκαιρία, εσχάτως φαίνεται να έχει ξεπεράσει τα συμπλέγματα άλλων εποχών και πια έμαθε να βγάζει κουμπούρι και να βαράει στο ψαχνό. Ναι, η τωρινή ΕΛΑΣ είναι κι αυτή παιδί του Γιώργου. Κι έχει κι αυτή τις κάμερές της. Από το υλικό τους, διαρρέεται, έχει ήδη αναγνωριστεί ως αντεξουσιαστής ο ένας ύποπτος της επίθεσης στη MARFIN. Από τις κάμερες που τοποθετήθηκαν για ολυμπιακούς λόγους διαχείρισης της κυκλοφορίας. Που μετά θα έκλειναν. Τη λειτουργία των οποίων η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων είχε ουσιαστικά απαγορεύσει. Κι απ΄την άλλη, το να σε καταγράφουν την ώρα που ζεις έχει γίνει πια κανονικό. Σκέψου τις δεκάδες των ριάλιτι που έχουμε φάει. Μας τις τάισαν στοργικά τα καλά μας ΜΜΕ. Που μας βομβαρδίζουν με επίθετα.

Πέμπτη 6 Μαΐου 2010

That was close!


Θα τους δανείσουμε, λοιπόν, μέχρι να μας ξεπληρώσουν. Αφού ο υπουργός οικονομικών τους ορκίστηκε σε κάθε γλώσσα ότι η Ελλάδα δεν θα αιτηθεί αναπροσαρμογής του χρέους της, μπορούμε πλέον, Γάλλοι, Άγγλοι, Γερμανοί και Αμερικανοί πιστωτές, να κοιμόμαστε πιο ήσυχοι. Ευτυχώς, οι ενοχλητικοί Έλληνες αποδείχθηκαν, ξανά, στην κρίσιμη ώρα χειραγωγήσιμοι.

Διότι φαντάσου, μιαν ωραία πρωία κι εν αιθρία, να αποκάλυπταν οι ίδιοι ότι τα οικονομικά στοιχεία τους ήταν παραποιημένα και το έλλειμμα στο 14 τοις εκατό. Και να ζητούσε η Ελληνική κυβέρνηση παράταση πληρωμών και αναδιαπραγμάτευση των οφειλών συνολικά.

Σκέψου, να πέφταμε, ως πακγόμσιο οικονομικό κατεστημένο, πάνω σε Έλληνα πρωθυπουργό που θα απειλούσε ευθέως ότι θα αφήσει τους μεγαλοκαρχαρίες της Wall Street, της Deutsche Bank και του City με τα επιτόκια, τα CDO, τα CDS και τα derivatives στο χέρι. Οι δείκτες στα διεθνή χρηματιστήρια θα γίνονταν τραμπολίνο. Το ευρώ θα έχανε το έδαφος κάτω απ’τα πόδια του. Ο Σαρκοζί θα πάθαινε συμφόρηση και η Μέρκελ δεν θα ήξερε τι να κάνει: Να αφήσει η Γερμανία την ΟΝΕ μια για πάντα, ή να πετάξει την Ελλάδα κλωτσηδόν από το Ευρώ; Φρίκη και πανικός.

Κι ακόμα, διανοήσου τι θα γινόταν, αν τη στιγμή που η Δύση άφηνε την ελληνική οικονομία χωρίς ρευστό και με τραπεζικό σύστημα κλονισμένο, οι Έλληνες είχαν προνοήσει, οι πολιτικοί τους αρχηγοί είχαν συνεννοηθεί χωρίς τυμπανοκρουσίες, οι αξιωματούχοι τους είχαν ενεργοποιηθεί μυστικά, και συγχρόνως με το κανόνι ανακοίνωναν σύναψη συμφωνιών με Κίνα και Ινδία. Οι Γάλλοι θα έχαναν το cargo του ΟΣΕ, οι Γερμανοί τον ΟΤΕ, τα λιμάνια της Ελλάδας θα γίνονταν πύλες προϊόντων που θα ανταγωνίζονταν τα δυτικά, οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα έχαναν το χαρτί της υπόθεσης, η γεωπολιτική πλάστιγγα θα έγερνε ακόμα λίγο προς τις αναδυόμενες υπερδυνάμεις.

Φαντάσου, τέλος, να υπήρχε στη χώρα ηγέτης που θα μιλούσε στους πολίτες ευθέως, λέγοντας μεν ότι ο τόπος αλλάζει, αλλά στέλνοντας ταυτόχρονα και είκοσι μεγαλοπατεώνες στη στενή. Τότε θα είχαμε έναν ολόκληρο λαό ορμητικά έτοιμο να στηρίξει τις αποφάσεις των κυβερνητών του. Εφιάλτης σκέτος. Μόνο εάν οι Αμερικάνοι αμολούσαν τους Τούρκους θα μπορούσε τότε να μαζευτεί η κατάσταση. Κι αυτό αμφίβολο, αφού οι Έλληνες θα μπορούσαν να υποσχεθούν συνεκμετάλλευση του πετρελαίου στο Αιγαίο με αμερικανικές εταιρίες – την ώρα, δε, που ο Ομπάμα ούτως ή άλλως κυνηγάει την Goldman Sachs μέσω της εκεί επιτροπής κεφαλαιαγοράς, του υπουργείου οικονομικών και της γερουσίας.

Ανακούφιση. Ευτυχώς που οι Έλληνες είναι συμπλεγματικοί διαπραγματευτές. Πάλι καλά, που οι ηγέτες τους είναι άτολμοι. Που κι ο λαός ακόμα είναι ένα κράμα φανατικών, αδιάφορων, διεφθαρμένων και λιγοστών ταλαιπωρημένων γνωστικών. Αν άλλος παίκτης είχε το φύλλο που κρατούσε η Ελλάδα, θα είχαμε σοβαρό πρόβλημα.

Πέμπτη 29 Απριλίου 2010

ΔίΝεΤου

Αργό μαρτύριο και βασανιστικό. Όπως πρέπει στην ύβρη της οποίας υποκείμενα αναδυθήκαμε επί δεκαετίες. Δεν επιδέχεται νέμεση ορθή κοφτή, μια κι έξω. Είναι άλλη η φύση του αμαρτήματός μας. Κι η τιμωρία έρχεται κομμένη και ραμμένη στο έγκλημα. Χρόνια τώρα, ζήσαμε στο περίπου. Περίπου δημοκράτες, περίπου φιλελεύθεροι, περίπου σοσιαλιστές, περίπου φερέγγυοι, περίπου αναπτυσσόμενοι, περίπου ολυμπιακοί θριαμβευτές, περίπου επικίνδυνοι δανειολήπτες, περίπου ευρωπαίοι, περίπου ανατολίτες, περίπου επαναστάτες. Περίπου δέχεται τώρα το διεθνές σύστημα εξουσίας να μη μας αφήσει μόνους στο χρεωστικό πνιγμό μας.

Έτσι τελειώνει στο περίπου κι η μεταπολίτευση ως modus vivendi και operandi. Καθώς αναμένουμε τα ultimo Ratio δάνεια της έσχατης ανάγκης μας, μη γνωρίζοντας ποιοι θα μας δώσουν ή τι θα μας ζητηθεί σε αντάλλαγμα, αβέβαιοι για το κατά πόσο στην όλη ιστορία είμαστε τα λυπηρά θύματα ή οι ιδανικοί αυτόχειρες της χώρας των χιλίων βλακών. Το κλείσιμο του κύκλου ξεκινά και στην πρώτη πράξη του έργου πρωταγωνιστεί η αβεβαιότητα. Ο Δάντης – της ομώνυμης Κόλασης – θα το έβρισκε πολύ λογικό. Κάθε αμάρτημα του εδώ βίου γυρνάει στην άλλη ζωή μπούμερανγκ. Το ξέραμε, κατά βάθος. Όταν ο εδώ Δάντης (βλ. Χρήστος: συνθέτης/τραγουδιάρης) ξεσήκωνε με το στίχο «οι ωραίοι έχουν χρέη», κάπου στο ανάμεσο λουλουδοπόλεμου, μισομπούκαλου και χαβαλέ σιγοψιθυριζόταν ο μελλοντικός επιτάφιος ενός τρόπου ζωής.

Με τον καιρό, εδραιωθήκαμε ως Έλληνες στο περίπου και μόνη αλήθεια είναι ότι δεν ξέρουμε πια τίποτα. Θα λειτουργήσει ο μηχανισμός στήριξης; Από πού θα έρθει η πρώτη δόση; Από του χρόνου τι θα γίνει; Για πόσο καιρό θα παλεύουμε με το χρέος και το ΔΝΤ στο κεφάλι μας; Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις, μας λένε. Με το σπαθί στο κόκαλο και το λουρί στο σβέρκο, νά τη πετιέται. Αλλά πού; Στο μέλλον όλη νέα δόξα; Στα σκουπίδια; Ως το περίπτερο για φτηνά τσιγάρα; Μέχρι τη γωνία να δει αν ερχόμαστε; Καλύτερα, ίσως, στη φωτιά. Που εξαγνίζει. Εδώ σε θέλω κάβουρα να περπατάς στα κάρβουνα. Σε τελική ανάλυση, τί’ναι ο κάβουρας, τί’ναι το ζουμί του. Τι είχαμε, τι χάσαμε. Πάμε για δοκιμασία.

Ας το δούμε κι έτσι. Μας υπόσχεται η κυβέρνηση ότι με κόπους και θυσίες οι πίσω μας σελίδες θα πληρωθούν και θα προχωρήσουμε κάποτε χωρίς θηλιά χρέους στο λαιμό. Μοιάζει να τάζει ένα μέλλον λίγο σαν το παρελθόν μας: οικείο, βολεματικό, με τις σταθερές του νεοελληνικού συστήματος λίγο έως πολύ εκεί. Κι είναι αυτό καλό; Είναι ζητούμενο; Είναι εθνικός στόχος άξιος λόγου και προσπάθειας να είμαστε σε πέντε χρόνια πιο φτωχοί, χρεωμένοι αλλά ασφαλείς υπό αγοραία κηδεμονία, με το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ μας, τον Ρέππα και την Πιπιλή μας, τους μετανάστες μας, τα τουρκικά F16 μας, τα μεσημεριανάδικα, τα δελτία των οκτώ, τη Γουάσινγκτον μπαμπούλα και την ΕΕ μπαμπά; Όχι. Εξ ου και μέσα στην όλη άγνοια ας έχουμε, τουλάχιστον, μια συναίσθηση ευκαιρίας κι ας είμαστε έτοιμοι. Να κηδέψουμε τη μεταπολιτευτική περίοδο και τους εκφραστές της φαυλότητάς της μια για πάντα.

Τρίτη 20 Απριλίου 2010

Το νου σας, ρεμάλια

Οι πιπίλες δεν βοηθούν στο μεγάλωμα. Και ούσα νήπιο η κοινωνία της Ελληνικής Δημοκρατίας τις συνηθίζει. Πιπίλα, που ρούφηξαν πρώτα τα ΜΜΕ, ήταν το δόγμα «άλλο αντιεξουσιαστές και άλλο τρομοκράτες.» Θες λόγω Τσίπρα και ελευθεριακών συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ; Θες επειδή πέντε τύποι που χτυπούν συχνά-πυκνά συσπειρώνουν την κοινή γνώμη υπέρ του κράτους; Θες γιατί κάποιους δεν τους ενοχλεί; Η αλήθεια είναι ότι μετά τον Δεκέμβριο του 2008 οι βόμβες και το γάζωμα πήγαιναν σύννεφο, κανένας όμως δεν έστρεψε το βλέμμα του στους ταραξίες, καταληψίες και στασιαστές του αντιεξουσιαστικού ακροαριστερού χώρου.

Πράγμα κομματάκι βλακώδες, αν λάβει κανείς υπ’όψη του τη ρητορική και τα δείγματα γραφής των ανθρώπων που διατείνονται πως μάχονται για την κατάλυση του κράτους και ονειρεύονται μια διαφορετική, όντως συλλογική και δικαιότερη κοινωνία. Δηλαδή, πώς περιμένει κανείς ότι θα κυνηγήσουν τους στόχους αυτούς; Με παρακαλετή πειθώ; Για το βέρο ιδεολόγο αυτού του άκρου, η δημοκρατία δεν είναι καλύτερη πολιτεία από τη δικτατορία. Δεν είναι μόνο το οικονομικό σύστημα που δρα εγκληματικά. Είναι η ίδια η κοινωνική και πολιτισμική υπόσταση ενός κόσμου ανελεύθερου, που οφείλει κανείς να αντιμάχεται. Σε σύγχρονες συνθήκες αστικής δύσης αρμόζει τακτική αντάρτικου πόλεων.

Ο βραζιλιάνος δολοφονημένος από το κράτος αναρχικός Κάρλος Μαρινγκέλα έχει δώσει έναν λεπτομερή οδηγό δράσης με «Το Εγχειρίδιο του Αντάρτη Πόλης». Με αυτό πορεύθηκαν οι Μπάαντερ Μάινχοφ και η γαλλική Άμεση Δράση. Οι κρατούμενοι ως τρομοκράτες των τελευταίων επιχειρήσεων της ΕΛΑΣ ανδρώθηκαν μέσα στο αναρχικό κίνημα. Ψήθηκαν στο πολυτεχνείο το ’95. Εκεί, λένε αυτοί που ξέρουν, και όχι στη 17Ν ήταν εξ αρχής η άκρη του νήματος της «νέας τρομοκρατίας». Στους πολίτες που φρονούν ότι στο κράτος αξίζει πόλεμος και για επίρρωση του πιστεύω περνούν στην πράξη με εκρηκτικά και υποπολυβόλα. Δυνάμει δε, λειτουργούν ως ασπίδα παρακρατικών κέντρων εξουσίας που κατευθύνουν τα πράγματα με παγκόσμιο γεωπολιτικό γνώμονα.

Η αντιτρομοκρατική ήρθε τα μέσα-έξω το περασμένο φθινόπωρο. Μέσα Νοεμβρίου είχε στρωθεί στη δουλειά, αποφασισμένη να περάσει βραχιόλια στους βολικούς αναδόχους ετών επικοινωνιακού και ψυχολογικού αντιπερισπασμού. Με βρετανική μέθοδο έβαλε στο στόχαστρό τα Εξάρχεια, τα στέκια, τα πάρκα και τις καταλήψεις. Επί ΝΔ οι άνθρωποι της CIA επέμεναν ότι ο μίτος οδηγεί σε παλιότερες οργανώσεις. Η για χρόνια παρακολούθηση των τώρα συλληφθέντων έπαψε επί Παυλόπουλου όλως εν αιθρία. Και στα ΜΜΕ είχε διοχετευτεί η πιπίλα. «Άλλο αντιεξουσιαστής, άλλο τρομοκρατία». Κι άλλο τα παιδιά του Αλέξη, που ψάχνει το δεδικαίωταί του στην Άμφισσα. Εκεί δικάζεται τώρα η κρίση μας, με το βλέμμα στον αυθαίρετα προφυλακισμένο Μάριο Ζέρβα. Το νου σας, ρεμάλια.

Βλέπε, άκου, μη μιλάς - μη μασάς

Το πρώτο που μαθαίνει ο νεοσύλλεκτος στις ένοπλες δυνάμεις είναι η άσκηση στην αυτοπειθαρχία. Η θητεία – για την πλειονότητα των υπηρετούντων – είναι κρίση και διαρκής αντιμετώπιση προκλήσεων σε περιβάλλον ανισότητας, αναξιοκρατίας, εικονικής ιεραρχίας, όπου επικρατεί ο ισχυρός, ο κόλακας, ο καιροσκόπος. Η εκμετάλλευση του άλλου ταυτίζεται με το συμφέρον ορισμένων, που περιμένουν την αδυναμία των πρόσφορων θυμάτων. Εκείνος που παραπονείται, γκρινιάζει, βαρυγκομά, θα βρεθεί χωρίς φοριαμό, με έξτρα αγγαρεία, χειρότερες υπηρεσίες, λιγότερες εξόδους και συντομότερη άδεια.

Υπό τέτοιες συνθήκες, η προτροπή «βλέπε, άκου, μη μιλάς» περικλείει σοφία. Ως μη αγγελικός, ο κόσμος σπάνια επιφυλάσσει τον αδέκαστο εκείνο διοικητή, που θα αγρυπνεί για την αγαστή ευποιία των ανδρών του. Ο ίδιος ο στρατευμένος οφείλει να φυλάσσει τα νώτα του. Ο στρατός είναι σαν τον καπιταλισμό της ξέφραγης αγοράς. Για να κερδίσει ένας, πρέπει να χάσει κάποιος άλλος. Και κάθε απώλεια ξεκινά από την ώρα που το υποκείμενο δείχνει σημάδια κόπωσης, αμφιβολίας, αναποφασιστικότητας. Τα όρνεα θα πέσουν τότε επάνω του για να σπαράξουν την ενέργεια, τους πόρους και τα δικαιώματά του. Κερδισμένος στο παίγνιο της θητείας βγαίνει εκείνος που συναισθάνεται πως δεν ορίζει τους κανόνες του παιγνιδιού, όμως ξέρει την κρίσιμη ώρα να κόβει το βήχα στα λαμόγια. Εδώ απαιτείται και το «μη μασάς».

Στο προκείμενο, είναι προφανές ότι τα μέλη της ελίτ που επωμίζονται τη διακυβέρνηση του τόπου δεν κατέχουν βιωματικά τη στυγνή αυτή αλήθεια. Βέβαια, αυτό δεν οφείλεται στο γεγονός πως οι αρκετοί δεν έχουν πάει στρατό, ή έχουν θητεύσει διακοπάροντας λόγω κομματικής εύνοιας και οικογενειοκρατικής παράδοσης. Όμως η διαπίστωση ισχύει πιεστική, ότι άνθρωποι που δεν έχουν κληθεί να διαχειριστούν τον εαυτό τους χωρίς μηχανισμούς υποστήριξης σε κάθε τους βήμα, ίσως να μην είναι οι πλέον κατάλληλοι διαχειριστές του κοινού μας ριζικού. Κι η κατά κανόνα παρουσία τέτοιων προσωπικοτήτων στα κοντρόλ της χώρας σημαίνει αδυναμία δημοκρατίας.

Σε περίοδο κρίσιμη, καθώς, ως έχουν δηλώσει κυβερνητικά χείλη, βρισκόμαστε σε «εμπόλεμη κατάσταση», έχουμε ανάγκη άνακτες-πολεμιστές. Με εμπεδωμένη τη γεύση πειθαρχίας, καρτερικότητας, υπομονής, στρατηγικής. Με εκ των πραγμάτων αίσθηση του τί εστί «κόκκινη γραμμή». Η αγαθή πρόθεση δεν αρκεί. Χρειαζόμαστε κυβερνήτες που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα χωρίς να διατυμπανίζουν τον κάθε τους προβληματισμό. Που γνωρίζουν πως εμπιστεύεται κανείς μόνο φίλους λιγοστούς. Που ξέρουν να κρατούν το χαλινό του κουμάντου. Διότι έχουν ζήσει τους κανόνες επιβίωσης και εμπλοκής. Και μπορούν, εφόσον πρέπει, να ξεμπροστιάσουν ιεραρχίες και στρατηγούς για το δίκιο και την αξιοπρέπεια – τους τιμιότερους, δηλαδή, δείκτες ελευθερίας του ανθρώπινου όντος.

Τετάρτη 7 Απριλίου 2010

Καλή Ανάπτυξη

Εμπρός με σχέδιο να αλλάξουμε τη χώρα. Οι προβλέψεις του Economist θέλουν σε πέντε χρόνια το έλλειμμα στο 3% του ΑΕΠ. Μααστριχτοταγώς. Συν θεώ, το 2014 θα είμαστε η Ελλάδα και θα είμαστε καλά – για καμμένη. Η ανάπτυξη θα είναι αρνητική στο -5%. Ο «κύκλος εργασιών» μας θα είναι τα 225 δις. Από αυτά, το 8% θα πηγαίνει κατευθείαν για πληρωμές τόκων χρέους που θα αγγίζει τα 344 δις, ήτοι 155% του ΑΕΠ. Κάπου καθ’οδόν φαίνεται πως χάθηκε κάθε αίσθηση συντονισμένης παραγωγικότητας.

Τι έπαθε ο Έλληνας δεν μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα. Ίσως τον πείραξε η αστικοποίηση. Όχι μόνο διότι καταπιέζει τον αγέρωχο γέρο της ραχούλας μέσα του. Η Ελληνική επικράτεια δομείται επί χρόνια λάθος. Η επαρχία στέκει ατάκτως τσιμενταρισμένη, άβολη και γκρίζα. Η Αθήνα παραμένει συγκρίσιμη με Ασιατικές μεγαλουπόλεις. Στο χάος δύσκολα φυσάει το πνεύμα της έμπνευσης, πιο δύσκολα διαρκεί και σπανιότερα αφοσιώνεται στο κυνήγι στόχου. Η αύξηση του ΑΕΠ και η ανταγωνιστικότητα θέλουν σχεδιασμένη συνεννόηση.

Αν λαμβάναμε τους εαυτούς μας στα σοβαρά, πρώτη μέριμνα θα ήταν το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο, που εκφράζει τις στρατηγικές επιδιώξεις της χώρας για την επόμενη δεκαπενταετία. Αυτό ορίζει αναγκαία δίκτυα υποδομών και μεταφορών, πόλεις πόλους αναπτυξιακών επιλογών, χωρική διάρθρωση των παραγωγικών τομέων μέσα στο φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον – σε συνάρτηση με επιδιώξεις εξωτερικής πολιτικής και οικονομικής διπλωματίας. Θα ξεκινούσαμε με το τι και πώς θέλουμε να πετύχουμε. Δεν αρκεί η θέση «επιθυμώ μεταπρατική ανάπτυξη». Ισχύει μόνο αν τεθεί ως «οι μονάδες θα χτιστούν εκεί» και «θα εξυπηρετούνται από αυτόν το δρόμο, εκείνο το λιμάνι».

Πράσινη ενέργεια, επί παραδείγματι. Έστω η ιδέα δημιουργίας ενός «τείχους» ανεμογεννητριών στο ανατολικό Αιγαίο. Θα λειτουργούσε ως τεχνητό συνόρο γερμανικών και ισπανικών (πχ) συμφερόντων απέναντι στην Τουρκία, συμβάλλοντας στην ενεργειακή αυτονομία των νησιών και την επίτευξη μακροχρόνιων στόχων για τις ΑΠΕ. Μια τέτοια πρόταση υποβάλλεται κανονικά από αρμόδιο φορέα, κρίνεται, εντάσσεται σε κάποιο εθνικό σχέδιο δράσης. Έπειτα, ορίζονται φορείς υλοποίησης και εξασφαλίζεται χρηματοδότηση.

Στη χώρα τρέχουν σήμερα τρία προγράμματα που καθορίζουν την ανάπτυξή μας. Εντελώς ασύνδετα το ένα με το άλλο. Το ΕΧΣ, ο Καλλικράτης (πρώην Καποδίστριας 2) και το ΕΣΠΑ θα έπρεπε να έχουν κοινά γραφεία. Αντ’αυτού δρουν δίχως καμία μεταξύ τους συνεννόηση. Το σχέδιο σχεδιάζει σόλο, ένα υπουργείο κόβει την Έλλάδα σε βολικές για κομματικές δράσεις διοικητικές φέτες, τα χρήματα της ΕΕ κάθονται και περιμένουν. Αν και υπό τέτοιες συνθήκες η ευχή αποκτά αυξημένες δυσκολίες εφαρμογής, ας πούμε από καρδιάς «Καλή Ανάσταση».

Σάββατο 3 Απριλίου 2010

Ιφιγένεια και Αντιγόνη

Ο άνθρωπος πολλά αντέχει. Ον φύσει ευρηματικό, ταλαντούχο στην επιβίωση, τα όριά του είναι πλατιά. Μόνο οι απαίδευτοι ορίζοντές του τον στενεύουν. Ακόμα όμως κι ο απελέκητος βλαξ, έχει μιαν αίσθηση, έστω αντίληψη. Ψυχανεμίζεται το δούλεμα, την κοροϊδία. Κι όταν αισθάνεται ότι τον περιπαίζουν, εξανίσταται.

ΟΚ. Πρέπει, λέει, να μπει το χέρι βαθιά στην τσέπη μας. Όχι, όμως, για τα χρήματα. Σύνολος ο δέκατος τέταρτος μισθός του έθνους αντιστοιχεί στο κόστος τριών ελαττωματικών υποβρυχίων, που άρον-άρον αποφάσισε το δημόσιο τελικά να αγοράσει – ξελασπώνοντας άλλη μία γερμανική εταιρία, προτού δοθούν τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά σε συμφέροντα Άμπου Ντάμπι. Το πιάσιμο των οπισθίων του ανωνύμου Έλληνος γίνεται κυρίως για το global θεαθήναι. Για να ικανοποιηθεί το ελευθεροβόρο αίσθημα των «αγορών», που ανεβοκατεβάζουν κυβερνήσεις. Μη μας τσαμπουνάνε, λοιπόν, ότι δια των οικονομικών θυσιών μας θα σωθεί η χώρα.

Ακόμα κι αν το τριετές πρόγραμμα της κυβέρνησης εφαρμοστεί υποδειγματικά, αποδίδοντας το απόλυτο του στόχου του, θα έχουμε μια χώρα με ανεκτό έλλειμμα και 300 δις χρέος. Αναγκασμένη στο διηνεκές να δανείζεται για να πληρώνει μισθούς και συντάξεις και οδεύουσα προς ύφεση ζοφερή – καθώς για την ταμπακέρα που καλείται ανάπτυξη κιχ δεν έχουν βγάλει οι κυβερνώντες. Διότι, αν δε δοθούν κίνητρα για επενδύσεις κι αν δεν ζητηθούν νέες συμμαχίες, η χώρα δε σώνεται με φορομπηχτικά κρεσέντα και φεστιβάλ λαϊκής αφαίμαξης. Συνεπώς, να λείπουν οι παρόλες.

Διότι, στην πραγματικότητα, ο Έλληνας ξέρει ότι τον δουλεύουν ψιλό γαζί. Συνειδητοποιεί πως άλλο κρύβεται πίσω από την όλη ιστορία. Μία αλήθεια απροσδιόριστη του γαργαλά την ψυχή. Πιάνει, ότι στον μεταβιομηχανικό δυτικό κόσμο η ελευθερία του ατόμου ορίζεται εν πολλοίς από την αγοραστική του δύναμη. Παρατηρεί, πως η Δύση συνολικά έχει στριμωχτεί από τις αναδυόμενες οικονομίες. Βλέπει, ότι αδίστακτα συμφέροντα εκπορευόμενα από πέντε-έξι υπερκερδοφόρα παγκόσμια χρηματοπιστωτικά κέντρα θα κάνουν οτιδήποτε ώστε μην αλλάξει το ισχύον παγκόσμιο καθεστώς, κοπανώντας όποιον πάει να σηκώσει κεφάλι. Κι αισθάνεται ότι οι ελεύθεροι πολίτες δεν βολεύουν καθόλου τα σχέδια των πολεμοχαρών υλικολάγνων.

Μας λένε τώρα, ότι η Ευρώπη διαβουλεύεται τη σωτηρία ημών. Ότι η «λύση» του ΔΝΤ παραμένει ανοιχτή. Παραγνωρίζουν πως στη χώρα τούτη, της αρπαχτής και της πατέντας, υπάρχει μια παράδοση βαθιά: Το μαζικό, θεριώδες ξύπνημα όταν η αδικία τελικιάζει. Όταν ποδοπατείται η αξιοπρέπεια της αλήθειας του πολίτη που δεν έχει πια τίποτα να χάσει. Μένει να φανεί, αν έχουν γνώση του συλλογικού υποσυνείδητου αυτού του βράχου στην άκρη της Δύσης – κι αν είναι διατεθειμένοι να τραβήξουν το σχοινί στο έσχατο άκρο του. Εκεί, δηλαδή, που η Ιφιγένεια της αυτοθυσίας μεταμορφώνεται σε Αντιγόνη της επανάστασης.

Τρίτη 23 Μαρτίου 2010

Το χυδαίο του πράγματος

Το μόνο χειρότερο του να σε εξευτελίζει ο άλλος είναι να αναπαράγεις ο ίδιος την ξεφτίλα σου.

Η στενωπός είναι μέρος της ζωής που γεννά αφτιασίδωτες αλήθειες. Όταν δεν σε συναναστρέφονται πια από συμφέρον, ανακαλύπτεις τους πραγματικούς σου φίλους. Το αγγλικό ρητό λέει: «When you’re down and out everybody wants a piece of your ass». Όταν είσαι ένα με το πάτωμα, όλοι εποφθαλμιούν τα οπίσθιά σου. Το θέμα είναι ποιος τελικά τα εκμεταλλεύεται.

Θα πάρει χρόνια να ξεπεράσουμε την πίκρα. Είχαμε, θαρρείς, την αίσθηση ότι φυσικός μας παραστάτης είναι η ηπειρωτική, παλιά Ευρώπη. Ακόμα κι αν η Γερμανία δεν μας πλήρωσε ποτέ πολεμικές αποζημιώσεις, το έθνος των Τευτόνων - χέρι-χέρι με τη Γαλλία – εξέφραζε το όνειρο ενός αλληλέγυου, συμπαγούς και παγκόσμιου οικονομικού πόλου στη γηραιά ήπειρο με το ελληνικό όνομα. Μπουρμπούτσαλα.

Δεν περιμέναμε από τη Γερμανία τέτοια ομοβροντία χυδαιότητας. Ξεκινώντας από τα κωλοδάχτυλα της Αφροδίτης της Μήλου, διαμέσου των μελανόμορφων αγγείων της γερμανικής κρατικής τηλεόρασης που απεικονίζουν Τούρκο να σοδομίζει Έλληνα, μέχρι και την προτροπή να πουλήσουμε νησιά και τον Παρθενώνα για να ρεφάρουμε, τα γερμανικά ΜΜΕ επιδόθηκαν σε απαράμιλλο διαγωνισμό ιταμότητας. Να εξηγούμαστε: Από την λατινική Αμερική μέχρι την Ασία γίναμε πρωτοσέλιδο. Μόνο στη Γερμανία γίναμε πρωκτοσέλιδο.

Αν περιμέναμε ότι κάποιοι θα μας ξεφτίλιζαν, πιθανόν να σκεφτόμαστε στους Βρετανούς. Μας έχουν πάρει τα «μάρμαρα» και δεν χάνουν ευκαιρία να μας περιπαίζουν. Ίσως να μελετούσαμε τους Αμερικανούς, που αβαντάρουν επί δεκαετίες τον τραμπούκο τη γειτονιάς μας. Ακόμα κι η Τουρκία θα φάνταζε ισχυρός υποψήφιος εξευτελιστής μας. Τελικά άχτι μας έχουν οι Γερμανοί. Και νισάφι με τα «άλλο τα ΜΜΕ, άλλο ο λαός». Τα ΜΜΕ πωλούν ό,τι καταναλώνεται. Όπως στην Ελλάδα καννιβαλίζουμε Λαζόπουλο και Τζούλια, έτσι στη Γερμανία αποδείχτηκαν έτοιμοι να κατασπαράξουν κάθε τι το ελληνικό.

Κάφροι; Βάρβαροι; Μπα. Αχάριστοι ασυνείδητοι. Η Γερμανική κοινή γνώμη τα έκανε πάνω της. Είδε την πρώτη στην Ευρώπη οικονομία της να κινδυνεύει επειδή κάποιοι στο νότο βρίσκονταν εκτός γραμμής. Θυμήθηκε ίσως ότι και το στραπάτσο του τρίτου Ράιχ είχε ξεκινήσει από τα μέρη μας. Δεν σκέφτηκε ότι βάζοντας μιαν απατεώνισσα στην ΟΝΕ κρατούσε επί χρόνια το Ευρώ χαμηλά, εξάγοντας τηλέφωνα, φούρνους, αυτοκίνητα και τεθωρακισμένα. Άλλωστε, το μάρκο τώρα θα ήταν στο θεό κι δραχμή θα είχε φάει τρεις υποτιμήσεις.

Κι εμείς χυδαίοι όμως. Ξανά, τιμήσαμε το παράδειγμα της εσπερίας. Διότι ως κράτος δε βρήκαμε τα κότσια να ξεμπροστιάσουμε κανέναν. Διότι κατάπιαμε τα μέτρα αμάσητα και την επαύριό τους στέφαμε μια βιζιτού εθνικό πορνίδιο. Ώστε να παρακολουθούμε ό,τι μας κάνουν, να λέμε «δε βαριέσαι, αυτά έχει η ζωή» και να ξεχνιόμαστε.


(όπως δημοσιεύτηκε στη FAQ)